انجمن- ارگان انجمن ایالتی تبریز
به اهتمام علی اصغر حقدار
از مجموعه: اسنادی از مشروطه پژوهی در ایران/ دفتر شانزدهم
نشر باشگاه ادبیات با همکاری انجمن فرهنگی تاریخی تبریز
به اهتمام علی اصغر حقدار
از مجموعه: اسنادی از مشروطه پژوهی در ایران/ دفتر شانزدهم
نشر باشگاه ادبیات با همکاری انجمن فرهنگی تاریخی تبریز
نشریه «انجمن» ارگان انجمن ایالتی تبریز و آذربایجان در سیر ادبیات و سیاست مشروطه خواهی از اهمیت بسزایی برخوردار است؛ این نشریه در زمانی که تبریز در تنش های مشروطیت دوران استبداد صغیر، اشغال آذربایجان توسط قوای نظامی روسیه و اعاده مشروطیت گرفتار بود، منتشر می شد. تلگرافات، مقالات و اخبار روزانه در صفحات نشریه «انجمن» از اسناد مهم و درجه اول مشروطیت در ایران بشمار می روند؛ شیوه نوشتاری- تحلیل محتوا و تبیین نظریات مشروطه خواهان و اسناد رسمی اعم از تلگرافات و بیانیه های حکومتی و سیاسی و سخنان شخصیت های درگیر در مسایل آن دوران، که در صفحات نشریه «انجمن» چاپ شده اند، بخش عمده از مشروطه پژوهی را در خود جای داده اند.
راجع به نشریه «انجمن» تاکنون تنها یک تحقیق ارزشمند و جامع منتشر شده است؛ منصوره رفیعی در پژوهش خود با تحقیق در تاریخ شکل گیری «انجمن ایالتی آذربایجان؛ تبریز» و انتشار نشریه «انجمن»، به تحلیل مسایل اجتماعی- اقتصادی- سیاسی و اعلانات و اخبار و تلگرافات در آن پرداخته و شناسنامه کاملی از نشریه به دست داده است؛ شناسه این کتاب بدین قرار است:
انجمن ارگان انجمن ایالتی آذربایجان، منصوره رفیعی، نشر تاریخ ایران، تهران، ۱۳۶۲.
پژوهش خانم منصوره رفیعی، محققان و مشروطه پژوهان را از همه گونه گزارش تحلیلی نشریه «انجمن» بهره مند می کند و جایی برای آشنایی تازه ای با آن نمی گذارد.
انتشار عمومی شماره های سالهای اول و دوم و سوم(با چند شماره ناقص) نشریه «انجمن» هم با این شناسه منتشر شده است:
روزنامه انجمن تبریز، کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران با همکاری استانداری آذربایجان شرقی، تهران، ۱۳۷۴ و ۱۳۷۶.
هم چنین بخش عمده اسناد «انجمن ایالتی تبریز» که مربوط به دو سال آخر فعالیت آن است، اخیرا منتشر شده است، با این شناسه:
مکاتبات و یادداشتهای انجمن ایالتی تبریز(در سالهای ۱۳۲۸-۱۳۲۹ق)، به کوشش راضیه یوسفی نیا، انتشارات کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، تهران، ۱۳۹۴.
راجع به زمان فعالیت ها و اشخاص مؤسس و اعضای «انجمن ایالتی تبریز» هم دو کتاب مستقل منتشر شده است؛ حدود سی سال پیش زنده یاد صمد سرداری نیا با گردآوری برخی از منابع مشروطیت در آذربایجان، به آشنایی با شرایط و شیوه کار «انجمن ایالتی تبریز»، «مرکز غیبی» وابسته به آن و زندگی نامه «علی مسیو»، مؤسس آن مبادرت کرده است؛ سرداری نیا به جز اشارات جسته و کوتاه، از نشریه «انجمن» نام نبرده است. محمد عزیزی هم در تک نگاری جامع خود از نقش «مرکز انجمن ایالتی آذربایجان» نوشته و در بخش هایی از کتاب خود به نشریه «انجمن» پرداخته است؛ شناسه این کتاب ها عبارتند از:
نقش مرکز غیبی تبریز در انقلاب مشروطیت ایران، صمد سرداری نیا، نشر اختر، تبریز، ۱۳۹۳.
انجمن ایالتی آذربایجان در دوره مشروطیت، محمد عزیزی، نشر اختر، تبریز، ۱۳۸۵.
انتشار آنلاین و اینترنتی نشریه «انجمن» بر اساس چاپ کتابخانه ملی ایران صرفا برای دسترسی جهت علاقه مندان مطالعات تاریخ معاصر ایران و مشروطه پژوهی انجام می شود؛ برای آشنایی با محتوای نشریه، کار خانم منصوره رفیعی جامع و وافی است. برای آگاهی از دیدگاه های «انجمن ایالتی تبریز» منابع اصلی- که در خاتمه این مقدمه آورده ام و چند تک نگاری تحقیقی معرفی شده، رسا و گویا هستند. پژوهش من با عنوان «علی مسیو و مشروطیت در تبریز» هم که بر اساس منابع تاریخی و پژوهش های پیشین و تحلیل محتوای نشریه «انجمن» انجام گرفته، در آستانه انتشار است. در این جا به کوتاهی به زمینه های تاریخی و سیاسی مشروطیت در تبریز که در مطالعه متن نشریه «انجمن» می تواند مفید باشد، اشاره می کنم.
برای دانلود:
No comments:
Post a Comment